خشم، ناامیدی و دویدن. همه چیز درست از آب درآمد. اگر بی‌نهایت به جوایز جشنواره‌ها -به خصوص آن‌ها که برچسب الف دارند- بدبین بودیم حالا وقتی به پشت سرمان نگاه می‌کنیم، با تصویری مواجه می‌شویم که دوست نداشتیم به تماشایش بنشینیم. آیا سه فیلم مترادف‌ها، انگل و جوکر که هر سه جایزه‌ی اصلی جشنواره‌های برلین، کن و ونیز را دریافت کرده‌اند، ما را با تصویر حقیقی این سال‌ها مواجه می‌کنند؟ اگر با همان شیوه و نگاه مرسوم حاکی از نخوت و بدبینی و در جاهایی بدون دیدن فیلم و فقط با دریافت خبرها نسبت به جشنواره‌ها و جوایزشان عمل کنیم، قطعا نشان می‌دهیم که چه نگاه عقیم و  درک نادرستی از زیست انسانِ معاصر داریم. انسانی که «خشم» دارد و همین باعث برانگیختن و کنش او به وضعیت می‌شود. فرقی ندارد مهاجری اسرائیلی در فرانسه باشد یا خانواده‌ای در کره جنوبی یا دلقکی در آمریکا.

این موضوع بدین معنا نیست که جشنواره‌ها همواره مسیر بی‌عیب و نقصی پیش روی‌مان می‌گذارند، بلکه بیشتر روی سخن‌ام با مواجهه‌ای است که در سرزمین‌مان با این موضوع می‌شود.

از سویی دیگر باید پرسید که در چند سال اخیر، کدام سال همچون سال ۲۰۱۹ مخاطبین و منتقدین و جشنواره‌ها عموما بر یک نظر متفق‌القول بوده‌اند؟ به طور مثال به لیست بهترین‌های سال کایه دوسینما نگاه کنید. اگر فیلم اول را که در واقع محصول سال ۲۰۱۸ است در نظر نگیریم، فیلم دومِ لیست، یعنی انگل، اولین فیلم لیست است که برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ عرضه شده است.

اگر به این آمارها و جوایز و لیست‌ها نیز توجهی نکنیم و فقط به احساسات خودمان تکیه کنیم کاملا پی می‌بریم که با دیدن این آثار –به خصوص سه فیلم موردنظر- چقدر انرژی درون‌مان نهفته است که سرچشمه‌اش «خشم» است. بنابراین با فورانی از خشم دهه‌ای به پایان می‌رسد و دهه‌ای دیگر آغاز. آغازی که با یک ناامیدی پیوند خورده است و فقط دویدن می‌تواند رشته‌های سخت این پیوند را از میان بردارد.

***

از سال گذشته قرار گذاشتیم که مهم‌ترین فیلم‌های سال را در قالب یک پرونده منتشر سازیم و در سرمقاله‌ی پرونده‌ی فیلم‌های سال ۲۰۱۸ گفتیم که تعداد فیلم‌های هر پرونده متغیر خواهد بود و خود را ملزم به این نمی‌بینیم که هر سال حتما ده فیلم را انتخاب نماییم. در پرونده امسال چهارده فیلم به لیست نهایی ما راه پیدا کردند. البته این نکته را باید متذکر شد که این لیست در اواخر سال ۹۸ نهایی شد و به همین خاطر برخی از فیلم‌های مهم دیگر سال همچون آزادی آلبرت سرا یا فیلم الیا سلیمان به این لیست راه نیافتند.

نکته‌ی حائز اهمیت دیگر در مورد این پرونده این است که ما در طول سال به برخی از فیلم‌های این لیست به اشکال گوناگون پرداخته‌ایم؛ پس در این پرونده به شکل اختصاصی به سراغ‌شان نرفته‌ایم. به عنوان مثال می‌توان به فیلم رابرت اگرز، فانوس دریایی اشاره کرد که در پرونده پیشین درباره‌ی فیلم‌سازش مطلبی مفصل منتشر شده[۱] و همین طور به فیلم الماس‌های تراش نخورده ساخته‌ی برادران سفدی[۲] و نیز شاهکار بونگ جون-هو که پیش‌تر و در بخش پانورامای سایت نقدی بر این فیلم منتشر کردیم.[۳]

مهم‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۱۹:

۱- انگل (بونگ جون-هو)

۲- ایرلندی (مارتین اسکورسیزی)

۳- ویتالینا وارلا (پدرو کاستا)

۴- الماس‌های تراش نخورده (برادران سفدی)

۵- بچه زامبی (برتران بونلو)

۶- آنتولوژی شهر اشباح (دنیس کوته)

۷- باکورائو (کلبر مندونسا فیلهو، جولیانو دورنلس)

۸- مترادف‌ها (نداو لاپید)

۹- دلمایت اسم من است (کریگ برِوِر)

۱۰- جنگل عشق (شیون سونو)

۱۱- به سوی ستارگان (جیمز گری)

۱۲- آتلانتیک (متی دیوپ)

۱۳- جوکر (تاد فیلیپس)

۱۴- فانوس دریایی (رابرت اگرز)

پی‌نوشت:

[۱] https://filmpan.ir/?p=2324

[۲] https://filmpan.ir/?p=2421

[۳] https://filmpan.ir/?p=2015